Geçen haftaki “ Makina Sektörüne Koronavirüs Etkileri ve Tedbirleri…“ başlıklı yazımda,

Makine İmalat Sanayii Dernekleri Federasyonu (MAKFED), TOBB Türkiye Makine ve Teçhizatı İmalatı Meclisi iş birliği ile 31 Mart ve 26 Nisan tarihlerinde gerçekleştirdiği “Makina Sektörüne Koronavirüs Etkileri ve Tedbirleri Değerlendirme” konulu iki anketin sonuçlarını ve değerlendirmeyi sizlerle paylaşmış bugünkü yazımda da, TİM ve MAKFED Başkan Vekili, Makina İmalatçıları Birliği’nin (MAİB) değerli başkanı Kutlu Karavelioğlu’nun anket değerlendirmesini sizlere aktaracağımı yazmıştım.

Başkan Karavelioğlu, Neden bizi her sektörden fazla vurdu/vuracak? Sözleriyle başladığı değerlendirmesini;

– Tüketim, üretim, yatırım ve makine satışı bir zincirdir.

– Hiçbir makine imalatçısı yedek-parça ve bakım-onarımla (%5) yaşayamaz.

– Nitekim mart sonu ihracatımız yerinde sayarken (-%1,7 TÜİK, +%0,4 TİM) ithalatımız %14 artmış.

– Karşılama oranımız %85’den %73’e gerilemiş.

– Geçen senenin kazanımlarını korumak zorundayız (5 milyar dolara çekebilmiştik açığımızı).

– Hayli kaygı verici bir durumdur ve bu tehlike büyüyecektir; dünyada iş yok, rekabet çok kızışacak, sektörünü korumayan ülkeler kenara çıkacaktır.

– İhracat virüsten nasıl etkilendi?

– Seneye iyi başladık, Şubat’tan itibaren etki artmaya başladı, tedarik zincirine bağlı segmentlerimiz Çin’in sene başı tatili nedeniyle yapa-geldikleri stokları tükettikçe sorun büyüdü, bu arada merkez AB’ye kaydı.

– %40’ı oluşturan ilk 5 pazarın 5’i de karantina altında kalınca frene bastık.

– Mart sonunda 4 ülkede kayıp %4-11 arasında değişiyordu.

2019 Nisan         497 milyon dolar,

2020 Nisan         202 milyon dolar.

Kayıp %60.

– Almanya %50, ABD %63, UK %53, İtalya %68, Fransa %75.

– Makine ihracatı Nisan 2019-Nisan 2020 kıyaslaması çok vahim (21 iş günü)

1,38 milyar dolardan, 737 milyon dolara (%47 düştü)

248 bin ton’dan dolardan 136 bin tona (%45 düştü)

– Hiç artan dalımız yok, en az düşen elk mot + jeneratör %22 en çok düşen içten yanmalı motor ve aksamı %82.

– İhracatımız 1 Ocak-30 Nisan itibariyle

5,9 milyar dolardan 53 milyar dolara (%10 düştü)

1,04 milyon tondan 930 bin tona (%11 düştü)

– Direnen iki dalımız da birkaç hafta içinde negatife dönecektir:

Elk mot + jeneratör %17 artmış, sene başında %45 idi

Hadde döküm makineleri %3 artmış.     

Üretim ve siparişler virüsten nasıl etkilendi?

– MAKFED anketi ikinci faz, geçen hafta, 400 civarında katılımla:

Nisan ayında ciro kaybı yaşayan %50
İhracat kaybı yaşayan %53
Normal üretimi süren sadece %21
İş yükü %25’in altına düşen %28
Elinde 3 aydan fazla iş olan sadece %11
İşi olmayan %18
Nisan’da içeriden sipariş alamayan %39 (4’de biri sipariş alanlarla %70)
Nisan’da dışarıdan sipariş alamayan %56 (4’de biri sipariş alanlarla %80)
Yüksek maliyetlerle ve verimsiz çalışmak zorundayız (altyapı, bakım-onarım)

Adamlarımızı çıkarmayız/çıkarmadık, on beş senede yetişiyor ar-ge ve tasarımcılarımız.

Özetlemek gerekirse:

Geçen yıl sonu cirosunun yarıdan fazlası ihracattan gelmiş (%58), Nisan’da bunun %60’ını kaybetmiş bir sektörden bahsediyoruz.

İç pazardan elde ettiği diğer yarının da %55’ini mücbir sebep altında kalan sektörlerden elde etmiş (sektörün kendi kendine satışları saymazsan %70).

Çok zor ve kestirilemez bir zaman; pusulamız, altimetremiz yok; tek tesellimiz pandemik oluşu.

Küresel ekonomik krize en sıkıntılı yakalanan sektör makine sanayiidir.

Makine imalatçıları dünyanın her yerinde baskı altında; toplam cirolarının yüzde 5’ine dahi varmayan yedek parça ve bakım-onarım hizmetleriyle ayakta kalamazlar.

Rekabetin çok çetinleşeceği tabiidir.

Geleceğe ilişkin umudumuzu özetlemek gerekirse,

Doğru hamlelerle yeniden hız kazanabiliriz.

Gerekli olan, Türkiye’de kamu strateji dokümanlarının merkezine makinenin koyulduğunu ve yeniden sanayileşmede temel rolün makine sektörüne verildiğini akılda tutmaktır.

Buna rağmen, desteklerin sektörlere göre değil, firmaların ihtiyaçlarına göre dağıtılmasının daha efektif ve adilane olacağına inanıyoruz.

Makine imalatının küresel liderleri salgın sonrası yeniden üretime başlamak konusunda sabırsızlanıyorlar.

Özellikle Çin ve Almanya, yeni küresel pozisyonlanmalarda erken rol alarak egemenlik kapmak istiyorlar.

 İtalya, İspanya ve Fransa gibi AB’nin önemli üreticileri bu salgından oldukça yara almış olarak çıkacak. Biz diğer rakiplerimizle yarışta öne geçmek için bilhassa bu ülke pazarlarını nakış gibi işlemeliyiz, Avrupa pazarının lokomotifi Almanya ile endüstriyel işbirliklerimizi daha da güçlendirmeliyiz. Türkiye’nin makinecileri markasıyla, biz bu süreçte Almanya başta olmak üzere tüm AB ülkeleri için özel kampanyalar hayata geçireceğiz.” Sözleriyle sonlandırdı.

Makine sektörü COVID-19 ‘un yarattığı olumsuzlukları geride bırakmayı Avrupa Birliği pazarının açılışına şartlandığı anlaşılıyor.

MAİB’in değerli başkanı Kutlu Karavelioğlu’nun değerlendirme ve önerilerini sektör ve ülkemizin ekonomisi açısından çok önemli görenlerdenim..

Hilmi DEVELİ
EKONOMİDE SATIR ARASI
hilmideveli@gmail.com